Samen steeds dichter bij optimale oplossing
Eind 2020 realiseerde Bonarius samen met Woonwaard Noord-Kennemerland een mooi pilotproject. We installeerden 6 verschillende types hybride warmtepompen in bestaande woningen, om ze goed met elkaar te kunnen vergelijken. “Dat heeft geleid tot waardevolle inzichten, waardoor we weer een volgende stap kunnen maken. Zo blijven we samen leren”, aldus Han van Ekert, senior projectmanager van Bonarius.
“Warmtepomptechnologie wordt al volop toegepast in nieuwbouw, maar nog relatief weinig in bestaande bouw”, vertelt hij. “Bonarius heeft juist daar de afgelopen jaren op ingezet. Inmiddels hebben we honderden hybride installaties geplaatst in bestaande woningen. We zijn volledig gecertificeerd en doen het allemaal in-huis: ontwerp, montage, onderhoud én service. De uitnodiging van Woonwaard namen we dan ook graag aan. Doel van de pilot was om kennis en ervaring op doen met diverse hybride toestellen: de toepasbaarheid en effectiviteit van verschillende technieken, de kosten en opbrengsten voor zowel huurders als Woonwaard en de ondervindingen van bewoners. Hebben ze bijvoorbeeld geluidsoverlast van de nieuwe toestellen? Hoe ervaren zij het comfort in huis? We hebben op al deze vlakken conclusies kunnen trekken. Die kennis kunnen we nu delen.”
Hybride: een combinatie van een warmtepomp en een HR cv-toestel
Heel simpel gezegd: er worden twee aparte apparaten geplaatst, die met elkaar in verbinding staan. De warmtepomp gebruikt warmte uit de buitenlucht voor het verwarmen van de woning. Daarmee wordt energie bespaard. Het HR-toestel zorgt voor het tapwater en verwarmt bij als dat nodig is, bijvoorbeeld als het heel koud is. Met slimme technologie wordt de warmwatervoorziening dus heel efficiënt geregeld.
Hybride warmtepompen zijn bij uitstek geschikt voor bestaande bouw, omdat de installatie niet volledig vervangen hoeft te worden en de woning niet zwaar geïsoleerd hoeft te worden. Natuurlijk zullen de prestaties wel verbeteren met een aangepast afgiftesysteem en volledige isolatie, maar ook zonder aanpassingen kan zonder al te grote investeringen al flink bespaard worden.
Opzet van de pilot: afwegingen en keuzes
Hybride warmtepompen zijn volop in ontwikkeling. In korte tijd zijn er veel nieuwe merken op de markt gekomen. Met een aantal daarvan had Woonwaard al ervaring als partner in de warmtewisseluitvraag. Op basis van een marktverkenning, interviews met verschillende fabrikanten en ervaringen van collega-woningcorporaties werden zes verschillende typen geselecteerd voor de pilot, van de merken Remeha, Vailliant, Itho, Nefit en Daikin (2 types).
Monitoring is cruciaal om het functioneren en de prestaties van een installatie inzichtelijk te maken en daarop te kunnen sturen. Daarom is ook aan de keuze en het ontwerp van de tools en de rapportages veel aandacht besteed. Voor deze pilot werd gekozen voor de monitoringoplossing van Energievolutie. Hiermee worden tientallen waarden gemeten en vergeleken.
Huurders enthousiast krijgen door het te laten zien
Huurders werden uitgenodigd om mee te doen aan de pilot. “Veel mensen staan open voor het verduurzamen van hun woning”, legt Han uit. “Maar de technologie is nieuw, dus bewoners moesten wel degelijk overgehaald worden om die stap te zetten. Samen met Woonwaard hebben we een communicatieplan opgesteld om mensen uitgebreid te informeren over de technologie, de prestaties, de kosten en natuurlijk de werkzaamheden. Zo hebben we ze uitgenodigd op ons terrein in Zwanenburg. Daar hebben we een duurzame opstellingswand staan, waar we de werking van verschillende hybride warmtepompen kunnen demonstreren. Ook staat er een mock-up voor dakkappen, waar we precies kunnen laten zien wat de verschillen zijn als het gaat om uitstraling, bereikbaarheid, montagegemak en geluidsprestaties. Daarmee hebben we ze goed kunnen overtuigen en konden we samen met bewoners meteen keuzes maken.”
De resultaten laten behoorlijke verschillen zien
Prijs, comfort, robuustheid, plaatsbaarheid, energetisch rendement en bewonerstevredenheid: op al deze punten is getest. Eindoordeel: de verschillen zijn groot. Goed nieuws, vindt Han, want dan valt er dus echt iets te kiezen. “Van een echte all-rounder tot warmtepompen met specifieke voordelen. Hoewel het rendement van sommige wat tegenviel, is de algemene conclusie dat de meeste van deze hybride oplossingen een duidelijke bijdrage leveren aan het terugbrengen van de CO2-uitstoot en aan het besparen op de energiekosten. Dat laatste wordt steeds belangrijker, ook met het oog op de stijgende gasprijs.”
Bewonersgedrag en finetuning: belangrijke succesfactoren
Han: “Met een hybride warmtepomp worden woningen dus duurzamer én betaalbaarder. Maar uiteindelijk hebben bewoners zelf de grootste invloed op hun energieverbruik, door hun gedrag en door de manier waarop ze de installatie gebruiken. Daar moeten we mensen dus goed over gaan voorlichten. De resultaten kunnen bovendien nog verder verbeterd worden door de installatie steeds verfijnder af te stellen. Daarom blijven we over een langere periode monitoren. Zo kunnen we op basis van die data het rendement nog verder opschroeven. Dat pakken we samen met Woonwaard en de bewoners op.”
